Koliko koštaju političke partije?

Političke partije u Bosni i Hercegovini iz budžeta za svoje potrebe su dobile 25 miliona KM, utvrdio je Transparency International Bosne i Hercegovine.

Ranije je Centralna izborna komisija došla do podatka da su političke partije dobile nešto više od 22 miliona KM, međutim razil ka od 3 miliona KM je nastala jer CIK u analizi nije uzeo u obzir izdvajanja za rad odborničkih i poslaničkih klubova, osim za nivo BiH što onemogućava potpuni uvid u tačne iznose, posebno uzimajući u obzir da se veliki dio tih sredstava usmjerava upravo na račune političkih stranaka.

Treba napomenuti da ni sve opštine u Bosni i Hercegovini nisu dostavile tražene podatke o ovim izdvajanjima za političke stranke, te se može pretpostaviti da su budžetska izdvajanja veća.

Ono što je posebno zabrinjavajuće, imajući u vidu iznose kojima stranke raspolažu tokom godine, je činjenica da revizija finansiranja političkih stranaka ne uključuje kontrolu rashoda, čime jednostavno nema uvida u to na koji način stranke troše novac iz budžeta.
Upoređujući podatke o izdvajanjima za političke stranke i za javne kuhinje i humanitarne organizacije ističe se da je neophodno preispitati opravdanost ovolikih izdvajanja za stranke.

Budžetski novac bi se mogao usmjeriti socijalnim kategorijama, jer je njima taj novac najpotrebniji. No došli smo u situaciju da se izdvajanja za ove kategorije samo smanjuju, pa su tako višečlane porodice ostale bez dečijih dodataka, boračke invalidnine su često upitne, penzije neredovne…

Pitanja u vezi sa ovom problematikom postavili smo Ivani Koraljić, potparolki  Transparency Internationala BiH.

Koliko je transparetno budžetiranje političkih partija u BiH?

Iako zakoni na državnom nivou, kao i Zakon o finansiranju stranaka iz budžeta na nivou RS jasno propisuju iznose koji se strankama isplaćuju iz budžeta, ipak imamo situaciju dau FBiH još uvijek nije usvojen zakon koji bi ovo regulisao zbog čega se ostavlja mogućnost da se sredstva proizvoljno raspoređuju, posebno na nivou kantona i opština. Takođe, kada se uzme u obzir da je veoma teško doći do budžeta opština, kako u RS tako i u

izdvajaju za stranke. Nažalost, pokazalo se da, iako bi budžeti opština trebalo da budu dostupni javnosti, u određenom broju opština je bilo veoma teško ili gotovo nemoguće doći do informacija o budžetima, a kod jednog dijela opština podatke nismo ni dobili. Gotovo je nemoguće stupiti u konatkt sa nekim opštinama, a entitetska ministarstva finansija osim zbirnih podataka, ne posjeduju dokumente budžeta.

Ipak, na osnovu podataka sa iz državnih i entitetskih budžeta, te iz 41 od 63 opštine RS, kao i 64 od 79 opština TI BiH, došli smo do ukupnog iznosa od oko 25,5 miliona KM u 2010. godini, što opet nije kompletan iznos. Ipak, i ovakav nekompletan iznos je za više od 3 miliona veći iznos od onog koji je objavila CIK BiH, upravo iz razloga što oni nisu uzimalu u obzir izdvajanja za poslaničke klubove, odbornike, itd. Pri tome je u FBiH prošle godine izdvojeno oko 16,5 miliona (sa entitetskog, kantonalnog i opštinskog nivoa), u RS je izdvojeno približno 8 miliona, a na nivou BiH oko 1,2 miliona. (U prilozima se nalate detaljni presjeci izdvajanja)

Da li su opravdana velika izdvajanja koja političe partije primaju?

Strankama su naravno neophodna sredstva za rad i funkcionisanje, kao i za natjecanje na izborima. Međutim, ipak je neophodno napraviti analizu stvarnih potreba stranaka, kao i prilagoditi izdvajanja za stranke socijalnim potrebama i resursima kojima se raspolaže na različitim nivoima. Umjesto toga imamo situaciju da se u budžetima koji biljleže deficite, stavke za finansiranje političkih partija ostaju nepromijenjene, dok se na nekim drugim stvakama vitalnim za razvoj ili pomoć socijalno ugroženima smanjuju i na njima se štedi.

Da li se iz budžeta previše izdvaja za ove potrebe i da li bi se ovaj novac moga usmjeriti prema onim kojima je pomoć potrebnija, npr. socijalno ugroženim kategorijama?

Upravo kako bismo iznose koji se izdvajaju za stranke mogli sagledati u realnom okviru i približiti građanima, uporedili smo iznose za stranke sa izdvajanjima za humanitarne organizacije, kao što su Crveni krst, Merhamet, Karitas, itd., te izdvajanjima za javne kuhinje. Naime, zadnji izvještaj Komisije „Pravda i mir“ pokazao je da u Bosni i Hercegovini  u siromaštvu živi oko 60 posto penzionera u BiH, dok njih 215.000 prima manje od 300 KM. Svaki peti građanin BiH živi od tri konvertibilne marke dnevno. U ekstremnom siromaštvu živi oko 60 posto penzionera u BiH, dok njih 215.000 prima mesečno manje od 300 KM. Upravo zbog toga smo smatralni neophodnim da uporedimo te podatke, sa iznosima koji se dodjeljuju strankama, prateći po opštinama i entitetima, kolika su izdvajanja za humanitarne svrhe, a kolika za stranke. Ako uzmete u obzir da je tekući transfer iz budžeta FBiH za humanitarne i neprofitne organizacije 650.000 KM, a za stranke samo sa entitetskog nivoa 5 miliona, jasno je kakav je odnos „snaga“. Ista je situacija i na opštinskom nivou. Opet ponavljam, niko ne govori da se strankama ne bi trebala izdvajati sredstva iz budžeta, ali neophodno je planirati budžete, kao i propise o izdvajanjima za različite subjekte, prije svega socijalnim potrebama građana. Jer, na kraju krajeva, oni su ti koji pune budžete i čiji novac odlazi strankama.

IZVOR: buka.com